İlk Türk Devletleri Konu Özeti

İLK TÜRK DEVLETLERİ

İpek Yolu : Çin’den başlayıp İstanbul(Avrupaya)’ kadar uzanan yola ipek yolu adını verilir Çin’den ipek ticareti yaygın olarak yapıldığı için yola bu ad verilmiştir.Devletler ipek yoluna hakim olmak için büyük savaşlar yapmışlardır.Ticaret yollarında sadece ticaret yapılmamış aynı zamanda toplumlar arasında kültürel alışverişlerde sağlanmıştır
Asya Hun Devleti (Büyük Hun Devleti)(Mö. 220-Ms.300)
-Tarihte bilinen İLK TÜRK DEVLETİ’dir.
– Bilinen ilk hükümdarı TUMAN (Teoman)’dır. Teoman’dan sonra yerine oğlu METE HAN geçmiştir.
– Asya Hun devleti METE HAN zamanında en geniş sınırlarına ulaşmıştır.
– Çinliler Türk akınlarına karşı koymak için ÇİN SEDDİ’ni yaptılar. *ÇİN SEDDİ; 2450 km uzunluğunda , 11 metre yüksekliğinde 7,5 m gerişliğinde kalınlığındadır.
– Mete Han orduda 10’luk sistemi uyguladı. Günümüzde orduların çoğu daha bu sistemi kullanmaktadır.
– Oğuz Kağan Destanını önemli destanlarıdır.
– Tarihte ilk defa bütün Türkleri tek bayrak altında toplayan Türk Devleti Asya Hun devletidir.
Çinliler tarafından ortadan kaldırıldı.
Kavimler Göçü:
– Hun Devleti yıkıldıktan sonra Çin baskısından kurtulmak için bazı Hun boyları batıya doğru. Bu göç sırasında önüne çıkan devletleri ya yönetimine aldılar yada onlarda ileri doğru kaçtı.
– Tarihte devletlerin bu yer değiştirmesine “ Kavimler Göçü” denilmektedir.
Kavimler Göçünün Sebepleri:
1- Nüfus artışı ve toprakların yetersiz kalışı, 2- Olumsuz iklim şartları(Kuraklık, şiddetli kışlar)
3- Kendi aralarında ve diğer kavimlerle olan mücadeleler 4- Salgın hastalıklar
5- Türklerin Cihan hâkimiyeti düşüncesi. 6- Çin’in baskı ve hileleri

Kavimler göçünün sonuçları:
– Roma İparatorluğunun çöküşü hızlandı.İmparatorluk 395’te ikiye ayrıldı..
-Avrupa’nın etnik çehresi değişti.Yeni topluluklar ortaya çıktı.
-Günümüz Avrupa devletlerinin temelleri atıldı.
-Avrupada feodalite dönemi başlamıştır.
-Avrupa hun devleti kuruldu
-İlk çağ kapandı ortaçağ başladı

AVRUPA HUN DEVLETİ
-Kavimler göçünden sonra kurulmuştur
– Kurucusu Balamir Han’dır.
-Atilla döneminde Bizans vergiye bağlanmıştır.

GÖKTÜRKLER
– Bumin Kağan 552’de Göktürk devletini kurdu. – Ötügen başkent olmuştur.
– Türk adını kullanan ilk devlettir.
– Çinlilerin oyunlarıyla yıkılmıştır

II.göktürk devleti (KUTLUK DEVLETİ)
– Kutluk Han 681 den itibaren Göktürkleri yeniden bir araya getirerek 2. Göktürk Devleti kuruldu.Bu devlete bu nedenle Kutluk Devleti de denilmektedir
.-Bu devlet en parlak dönemini Bilge Kağan, Kültigin veVezir Tonyukuk zamanındadır.
– Göktürklerden günümüzü kalan en önemli eser Orhun Yazıtlarıdır(Göktürk Kitabeleri). Bu kitabeler Bilge Kağan, Kültigin Kağan ile vezir Tonyukuk adına dikilmiştir.
– Bunlar yazılı ilk Türk belgeleridir. Orhun alfabesi ile yazılmıştır.
– Bu yazıtları Danimarkalı Wilhem Thomsen (Vilyım Tamsın) çözmüştür.

UYGUR DEVLETİ:
– II.  Göktürk Devletini yıkan UYGURLAR Orhun bölgesinde UYGUR DEVLETİ’ni kurdular.(745)  merkezleri Ordubalık (Karabalsagun)’dur.
-Uygurlar Yerleşik hayata geçen ilk Türk topluluğudur.
– Manihizm’e inandılar. Bu inanışta et yemek günah sayıldığı için vücut yapıları değişti. Ve savaşçı güçlerini kaybettiler.
-18 harfli Uygur Alfabesini hazırladılar.
-Moğolların Türkleşmesinde önemli bir rol oynadılar. -İlk Müslüman Türk Devleti  Karahanlılar’la savaştılar.(Sebep Uygurların Budizmi, Karahanlıların  İslamiyeti yaymak istemeleri.)
-Tahta harflerden MATBAA’yı oluşturdular, pamuktan KAĞIT yaptılar.

İLK  TÜRK DEVLETLERİNDE GELENEK VE GÖRENEKLER:
– İlk Türk devletlerinde bir çocuk kahramanlık göstermeden ad konmazdı.
– İlk Türklerde ülke hanedan (sultan) ailesinin ortak malı sayılırdı.
-İlk Türklerde hükümdarın eşine Hatun denirdi.
– ilk Türk Devletlerinde devlet işleri Kurultay (Toy ) adı verilen mecliste görüşülürdü..(Danışma meclisi)
– İlk Türk devletlerinde ölüler “Yuğ”adı verilen cenaze törenleri ile gömülürdü.
– Ölüler “Kurgan” denilen mezarlara gömülür, öldürdükleri düşman sayısı kadar mezarlarına “Balbal”denilen taşlar dikerlerdi.
– İlk TürklerdeKopuz önemli müzik aletidir.
– İlk Türk devletlerinde Gök tanrı inancı vardı
– Nevruz bahar bayramıdır. Selçuklulardan itibaren Osmanlılar ve günümüzde kutlanır. 21 mart baharın başlangıcı sayılır.
-llk Türk Destanları :
1.Altay -Yakut : Yaradılış Destanı
2.Sakalar Dönemi: a.Alp Er Tunga Destanı b.Şu Destanı
3.Hun Dönemi:Oğuz Kağan Destanı
4.Köktürk Dönemi:a.Bozkurt Destanı b.Ergenekon Destanı
5.Uygur Dönemi: Türeyiş Destanı b. Göç Destanı
– Dede Korkut Hikayeleri de önemli edebiyat eserleridir.